16 lượt xem
Trong những năm gần đây, việc trao đổi và trả lại cổ vật giữa các quốc gia trở nên ngày càng phổ biến và quan trọng hơn bao giờ hết. Việc lưu giữ và bảo vệ di sản văn hóa của một quốc gia không chỉ có ý nghĩa về lịch sử mà còn mang tính chất đối ngoại và tạo dựng mối quan hệ giữa các quốc gia. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã yêu cầu bảo tàng Mỹ trả lại các cổ vật có nguồn gốc từ nước này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét chi tiết về vụ tranh chấp này.
Theo báo cáo từ tạp chí ARTnews, đại diện chính phủ của Việt Nam, Thái Lan và Campuchia đã gửi thư yêu cầu cho bảo tàng Mỹ vào tháng 5 và tháng 6 năm nay. Thư yêu cầu này liên quan đến việc điều tra tám món cổ vật không có giấy phép hợp pháp mà bảo tàng Mỹ đang lưu giữ. Một trong những bảo tàng lớn nhất tại Mỹ chứa đựng hơn 200 món cổ vật từ các nước Đông Nam Á là Bảo tàng Denver.
Hiện tại, bảo tàng Mỹ chưa đưa ra câu trả lời cụ thể về việc trả lại các cổ vật từ Việt Nam, Thái Lan và Campuchia. Tuy nhiên, cục Di sản Văn hóa Việt Nam đã xác nhận đã gửi thư yêu cầu hợp tác và trả lại các cổ vật Việt Nam. Trong tháng 3, người phát ngôn của bảo tàng, Kristy Bassuener, đã đưa ra tuyên bố rằng họ đang làm việc với chính phủ Mỹ để đảm bảo việc trả lại đúng các cổ vật cho các nước gốc. Các cuộc điều tra đang được tiến hành để kiểm chứng và xác định nguồn gốc của từng món hàng.
Trong số tám món cổ vật đang bị tranh chấp, sáu món đã được Emma C. Bunker, cựu cố vấn nghiên cứu của Bảo tàng Nghệ thuật Denver, tặng cho bảo tàng. Trong số đó, có một tượng Phật bằng đồng mạ vàng từ thế kỷ 19 mà Bunker đã mua lại từ Jonathan Tucker vào năm 2012. Tuy nhiên, Emma Bunker và Jonathan Tucker đã có nhiều giao dịch mua bán đồ cổ với Douglas Latchford, một người chơi nghệ thuật và sưu tầm đồ cổ trên toàn thế giới.
Theo tờ Denver Post, Douglas Latchford đã thực hiện các hoạt động buôn bán cổ vật không phép hàng thập kỷ, nhằm giả mạo nguồn gốc các cổ vật Khmer. Emma Bunker và Douglas Latchford thường giả mạo chữ ký trong quá trình giao dịch, tạo ra các giấy tờ giả mạo để làm cho các cổ vật trông hợp pháp hơn. Latchford đã sử dụng Bảo tàng Nghệ thuật Denver như một nơi để che đậy các món hàng không rõ nguồn gốc và tạo dựng danh tiếng cho mình.
Qua cuộc điều tra, bảo tàng đã loại bỏ tên của Emma Bunker khỏi bảng trưng bày và trả lại số tiền 185.000 USD mà bà và gia đình đã đóng góp. Cũng trong thời gian đó, bảo tàng đã chấm dứt hoạt động của quỹ mua sắm nghệ thuật châu Á để tưởng nhớ và ghi nhớ di sản của Emma Bunker sau khi bà qua đời vào năm 2021.
Đáng chú ý, vào ngày 18/11/2022, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam đã nhận được 10 món cổ vật từ Mỹ, bao gồm một cái rìu đá Hậu kỳ mới, bốn món văn hóa Đông Sơn, ba con cá sấu đá và hai tẩu đồng. Bộ Tư pháp Mỹ đã tiến hành việc trả lại nhiều món cổ vật trong những năm gần đây. Theo tờ báo Khmer Times, vào năm 2021, Campuchia cũng đã nhận lại năm món đồ bằng đá và đồng từ Douglas Latchford. Điều này cho thấy tinh thần hợp tác giữa các quốc gia trong việc trả lại di sản văn hóa bị mất.
Bảo tàng Nghệ thuật Denver là một trong những bảo tàng lớn nhất trên thế giới. Được thành lập từ năm 1893, nơi này trưng bày hơn 70.000 tác phẩm nghệ thuật và cổ vật, trong đó có hơn 6.000 tác phẩm về lịch sử và phát triển của châu Á và châu Mỹ. Công trình này được thiết kế bởi kiến trúc sư người Mỹ gốc Ba Lan Daniel Libeskind. Bảo tàng Nghệ thuật Denver không chỉ là nơi lưu giữ hiểu biết lịch sử mà còn là một điểm đến du lịch nổi tiếng của Mỹ.
Tranh chấp về việc trả lại cổ vật giữa các quốc gia đã và đang diễn ra trên khắp thế giới, và Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Việc bảo vệ và trả lại di sản văn hóa là một vấn đề quan trọng và cần được quan tâm từ cả các bên liên quan. Việc yêu cầu bảo tàng Mỹ trả lại các cổ vật đã mất từ Việt Nam là một bước đi quan trọng trong việc bảo vệ di sản văn hóa của quốc gia. Bằng việc hiểu rõ về tình hình, quy trình điều tra và vai trò của các bên liên quan, chúng ta hướng tới việc đảm bảo rằng di sản văn hóa của Việt Nam sẽ được trả lại và bảo vệ một cách công bằng và bền vững.
